2021-09-26

Paradoks Giffena, czyli sytuacja ekonomiczna sprzeczna z prostą logiką.

Życie w czasach owładniętych konsumpcjonizmem rządzi się swoimi prawami. Działający na nas niemal z każdej strony marketing, pobudza nas do nieustannego poszukiwania pozornie niezbędnych dóbr. Do zakupów zachęcają nas duże marki, celebryci oraz najbliżsi znajomi i rodzina. Jednak po drugiej stronie konsumpcyjnego spektrum znajdują się dobra, których nie kojarzymy z luksusem, a raczej koniecznością niezbędną do przeżycia. Zapraszamy do przeczytania naszego artykułu, w którym wyjaśniamy, czym jest paradoks Giffena oraz jakiego rodzaju dobra są z nim kojarzone.

 

Czym jest paradoks Giffena?

 

Paradoks Giffena jest specyficzną sytuacją ekonomiczną, którą nie bez powodu określa się mianem paradoksu. Polega ona na równoczesnym wzroście zapotrzebowania na dany produkt oraz ceny danego produktu. Paradoks Giffena tworzą dwie zależne od siebie sytuacje. Pierwszą z nich jest występowanie niskich dochodów wśród pewnej części konsumentów. Druga zmienna polega na wzroście cen produktów pierwszej potrzeby, których nie da się zastąpić innym produktem, lub w danym miejscu jest to niemożliwe. Niskie zarobki oraz wzrost cen podstawowych produktów tworzą sytuację, w której wzrasta popyt na dobra, których cena również rośnie. Tego rodzaju sytuację ekonomiczną nazywamy paradoksem Giffena.

 

Czym są dobra Giffena?

 

Efekt Giffena to bezprecedensowa sytuacja, w której tracą przede wszystkim osoby o najniższych dochodach. W sytuacji występowania opisywanego paradoksu muszą one płacić więcej za najpotrzebniejsze produkty niezbędne do przeżycia. Produktami sklasyfikowanymi jako dobra Giffena są np. ziemniaki, chleb czy ryż. Są to tzw. dobra niższego rzędu, które dla osób wykazujących najniższe dochody są produktami niezbędnymi.

 

Kiedy może wystąpić efekt Giffena?

 

Paradoks Giffena możemy zaobserwować w sytuacji, gdy popyt na dane dobro rośnie mimo wzrostu jego ceny. Dzieje się tak w czasie, gdy cena dóbr niezbędnych do przeżycia rośnie ze względu np. na okoliczności zewnętrzne lub wyjątkową sytuację, która wpływa na dostępność danego towaru. Przykładowo, jeśli warunki klimatyczne negatywnie wpływają na produkcję ziemniaków, ich cena automatycznie wzrośnie. Ziemniaki są dobrem pierwszego rzędu, które są niezbędne do przeżycia, co oznacza, że ich rosnąca cena idąca w parze z rosnącym popytem, przyczynią się do powstania efektu Giffena. Tego rodzaju paradoksy rynkowe mogą wystąpić w wyniku np. suszy lub powodzi.

 

Jak działają paradoksy rynkowe?

 

Paradoksy rynkowe, takie jak chociażby paradoks Giffena wpływają na sytuację społeczno gospodarczą w znacznie większym stopniu, niż początkowo mogłoby nam się wydawać. Wzrost cen dóbr podstawowych połączony ze wzrostem popytu może doprowadzić do nasilania się niepokojów społecznych oraz niestabilnej sytuacji w kraju. Ponadto paradoksy rynkowe pogłębiają nierówności społeczne.

Z drugiej jednak strony istnieją sytuacje, w których paradoks rynkowy niejako napędza gospodarkę. Przykładem jest paradoks Veblena, który polega na kupowaniu dóbr luksusowych w celu zyskania prestiżu społecznego. Jest on w pewnym sensie lustrzanym odbiciem efektu Giffena, pokazując tym samym, jak różne sytuacje dotykają świata finansów i gospodarki.

 

Paradoks Giffena jest sytuacją, w której jak zawsze tracą najbiedniejsi. Wzrost cen produktów niezbędnych do przeżycia, połączona ze wzrostem popytu, może okazać się dla wielu osób tragiczna w skutkach. Taki stan rzeczy może pogłębiać nierówności społeczne oraz pogarszać jeszcze bardziej sytuację osób o najniższych dochodach.

 

Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu o efekcie Giffena. Zapraszamy również do sprawdzenia innych wpisów na naszym blogu.